historie
	opzet
	muziek
	koor en orkest
	tekst MP
	evangelie Mattaeus
	start MP

Evangelietekst Matthaeus Hoofdstuk 26 en 27 (deel)            [ stop muziek ] [ terug ]

Volgens de (moderne) Willibrord-vertaling (tussenkoppen zijn door maker zelf aangebracht)
Tevens is vermeld waar Bach koralen, koren, arioso's en arias heeft ingevoegd.

Klik op de paarse teksten voor weergave van de muziek.
Zie hier voor de tekst van de Matthaeus Passion.

(Eerste deel Matthaeus Passion)

De Matthaeus-Passion van Bach wordt ingeleid met een openingskoor:
"Kommt ihr Töchter, helft mir klagen ... "

Hoofdstuk 26 Matthaeus

Toen Jezus al deze woorden beëindigd had, zei Hij tegen zijn leerlingen:
`Zoals jullie weten is het over twee dagen Pasen, en dan wordt de Mensenzoon overgeleverd om gekruisigd te worden.'

Koraal: "Herzliebster Jesu was hast du verbrochen"

Plannen om Jesus gevangen te nemen

Toen kwamen de hogepriesters en de oudsten van het volk bij elkaar in het paleis van de hogepriester, die Kajafas heette. Ze maakten plannen om Jezus met een list in handen te krijgen en ter dood te brengen. Ze zeiden:
`Niet op het feest, er moet onder het volk geen opschudding ontstaan.'

[ naar boven ]

Maria Magdalena zalft Jesus

Toen Jezus in Betanië was, in het huis van Simon de melaatse, kwam een vrouw naar Hem toe met een albasten flesje kostbare balsem, en goot dat over zijn hoofd leeg, terwijl Hij aan tafel was. Toen zijn leerlingen dat zagen, zeiden ze verontwaardigd:
`Waar is die verspilling goed voor? Want dat had voor veel geld verkocht en aan de armen gegeven kunnen worden.'
Jezus merkte het en zei:
`Wat maken jullie het die vrouw lastig? Ze heeft namelijk een goed werk gedaan aan Mij. Want de armen heb je altijd bij je, maar Mij hebben jullie niet altijd. Want toen ze die balsem over mijn lichaam goot, deed ze dat met het oog op mijn begrafenis. Ik verzeker jullie, waar ook ter wereld deze goede boodschap verkondigd wordt, daar zal ook ter herinnering aan haar verteld worden wat zij gedaan heeft.'

Arioso (recitatief) " Du lieber Heiland du …"
Aria:" Buss und Reu …"

[ naar boven ]

Judas' verraad

Toen ging een van de twaalf, die Judas Iskariot heette, naar de hogepriesters en zei:
`Wat wilt u me geven, als ik Hem aan u overlever?'
Ze telden dertig zilverstukken voor hem uit. Vanaf toen zocht hij een gunstig moment om Hem over te leveren.

Aria: " Blute nur du liebes Herz! …"

Het laatste avondmaal (paasmaal)

Op de eerste dag van het feest van de ongedesemde broden kwamen de leerlingen Jezus vragen:
`Waar wilt U dat wij het paasmaal voor U voorbereiden?'
Hij zei:
`Ga naar de stad, naar die en die, en zeg hem: "De meester laat weten: Mijn tijd is nabij. Bij u wil Ik met mijn leerlingen het paasmaal houden.''
' De leerlingen deden wat Jezus hun opgedragen had, en ze maakten het paasmaal klaar.

[ naar boven ]

Ben ik 't, Heer?

Toen de avond gevallen was, was Hij met de twaalf aan tafel. Tijdens de maaltijd zei Hij:
`Ik verzeker jullie, een van jullie zal Mij overleveren.'
Buitengewoon bedroefd als ze waren, begonnen ze Hem één voor één te vragen:
`Ik ben het toch niet, Heer?'

Koraal " Ich bins Ich sollte büssen … "

Hij gaf hun ten antwoord:
`Wie met Mij zijn hand in de schaal doopt, die zal Mij overleveren. De Mensenzoon gaat wel heen zoals over Hem geschreven staat, maar wee die mens door wie de Mensenzoon overgeleverd wordt. Het zou beter zijn voor die mens, als hij niet geboren was.'
Judas, die Hem wilde overleveren, reageerde: `Ik ben het toch niet, rabbi?'
Hij zei tegen hem: `Jij hebt het gezegd.'

"Dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed"

Tijdens de maaltijd nam Jezus een brood, sprak de zegenbede uit, brak het, gaf het aan zijn leerlingen en zei:
`Neem en eet, dit is mijn lichaam.'
Ook nam Hij een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun die met de woorden:
`Drink er allen uit, want dit is mijn bloed van het verbond, dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van zonden. Ik zeg jullie: vanaf nu zal Ik niet meer drinken van deze vrucht van de wijnstok, tot de dag waarop Ik met jullie de nieuwe oogst zal drinken in het koninkrijk van mijn Vader.'

[ naar boven ]

Arioso (recitatief) " Wiewohl mein Herz in Tränen schwimmt … "
Aria " Ich will dir mein Herze schenken … "

Petrus belofte en de voorspelling "Voordat de haan driemaal kraait …"

Na het zingen van de psalmen gingen ze de stad uit, naar de Olijfberg. Toen zei Jezus tegen hen:
`Deze nacht nog zullen jullie allemaal ten val komen vanwege Mij, want er staat geschreven: Ik zal de herder treffen, en de schapen van de kudde zullen verstrooid worden. Maar na mijn opwekking zal Ik jullie voorgaan naar Galilea.'

Koraal " Erkenne mich mein Hüter …"

Petrus reageerde daarop en zei:
`Al komen ze allemaal ten val vanwege U, ik zal nooit ten val komen.'
Jezus zei Hem:
`Ik verzeker je, in deze nacht, nog voordat de haan kraait, zul je Me drie keer verloochenen.' 35 Petrus zei Hem: `Ook al moet ik samen met U sterven, ik zal U niet verloochenen.'
In deze trant spraken alle leerlingen.

Koraal " Ich will hier bei dir stehen … "

[ naar boven ]

In Getsemane (hof van Olijven), de leerlingen vallen in slaap ...

Toen ging Jezus met hen naar een plek die Getsemane genoemd wordt, en Hij zei tegen zijn leerlingen:
`Ga hier zitten, terwijl Ik daar ga bidden.'
Hij nam Petrus en de twee zonen van Zebedeüs met zich mee en begon bedrukt en onrustig te worden. Toen zei Hij tegen hen:
`Ik ben dodelijk bedroefd. Blijf hier, en blijf wakker met Mij.'

Dialoog: Arioso (recitatief) " O SchmerzWie zittert das gequälte Herz … " en koraal " Was ist die Ursach aller solcher Plagen …"
Dialoog: Aria: " Ich will bei meinem Jesu wachen …" en koor "So schlafen unsre Sunden ein …"

Hij ging een eindje verder, wierp zich voorover en bad:
`Mijn Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan Mij voorbijgaan. Maar niet zoals Ik wil, maar zoals U wilt.'

Arioso (recitatief) " Der Heiland fällt vor seinem Vater nieder …"
Aria " Gerne will ich mich bequemen, Kreuz und Becher anzunehmen … "

Hij ging terug naar de leerlingen en vond hen in slaap, en Hij zei tegen Petrus:
`Konden jullie dan niet één uur wakker blijven met Mij? Blijf wakker en bid dat jullie in de beproeving niet bezwijken. De geest is wel van goede wil, maar het vlees is zwak.'
En weer, voor de tweede maal, ging Hij bidden:
`Mijn Vader, als het niet mogelijk is dat deze beker voorbijgaat zonder dat Ik hem drink, laat uw wil dan geschieden.'

Koraal " Was mein Gott will das g'scheh' all'Zeit … "

Toen Hij terugkwam, vond Hij hen wederom in slaap, want hun ogen waren zwaar. Hij liet hen achter en ging opnieuw bidden, voor de derde keer, met weer dezelfde woorden. Toen kwam Hij naar de leerlingen en zei tegen hen:
`Slaap nu maar rustig verder. Nu is het uur nabij dat de Mensenzoon wordt overgeleverd in de handen van zondaars. Sta op, laten we gaan. Kijk, hij die Mij overlevert, komt eraan.'

[ naar boven ]

Jezus wordt gevangen genomen

Hij was nog niet uitgesproken of Judas kwam eraan, een van de twaalf, en hij had een grote bende bij zich met zwaarden en knuppels, gestuurd door de hogepriesters en oudsten van het volk. Hij die Hem overleverde, had een teken met hen afgesproken: `Degene die ik zal kussen, die is het. Grijp Hem.' Hij ging recht op Jezus af en zei:
`Gegroet, rabbi!',
en kuste Hem. Jezus zei tegen hem:
`Vriend, ben je daarvoor hier!'
Toen kwamen ze dichterbij, grepen Jezus en overmeesterden Hem.

Duet aria met koor " So ist mein Jesus nun gefangen … "
Koor " Sind blitze, sind Donner in Wolken verschwunden ... "

Wie het zwaard grijpt …

En kijk, een van de volgelingen van Jezus greep naar zijn zwaard, trok het, sloeg in op de knecht van de hogepriester en hakte hem zijn oor af. Toen zei Jezus tegen hem:
`Steek je zwaard weer op zijn plaats. Want allen die naar het zwaard grijpen, zullen door het zwaard omkomen. Of denk je dat Ik mijn Vader niet te hulp kan roepen? Dan zal Hij Me dadelijk bijstaan met meer dan twaalf legioenen engelen. Hoe zullen dan de Schriften vervuld worden, die zeggen dat het zo moet gebeuren?'
Op dat ogenblik zei Jezus tegen de bende:
`Alsof Ik een bandiet ben, zo bent u met zwaarden en stokken op Mij afgekomen om Mij in handen te krijgen. Dag in dag uit zat Ik in de tempel onderricht te geven en u hebt Mij niet opgepakt. Maar dit alles is gebeurd, opdat de geschriften van de profeten vervuld zouden worden.'
Toen lieten de leerlingen Hem allemaal in de steek en vluchtten weg.

Koraal / slotkoor eerste deel " O Mensch bewein dein Sunde gross …"

[ naar boven ]

(Tweede deel Matthaeus Passion)

Duet Aria " Ach nun ist mein Jesus hin …" en koor " Wo ist den dein Freund hingegangen …"

Verhoor door de hogepriesters

Maar zij die Jezus gegrepen hadden, brachten Hem naar de hogepriester Kajafas, waar de schriftgeleerden en de oudsten bij elkaar gekomen waren. Petrus volgde Hem op een afstand tot de binnenplaats van het paleis van de hogepriester, en eenmaal binnen ging hij bij de knechten zitten om te zien hoe het zou aflopen. De hogepriesters en heel het Sanhedrin zochten valse getuigenissen tegen Jezus om Hem ter dood te kunnen brengen.

Koraal " Mir hat die Welt truchlig gericht't … "

Maar ze vonden niets, hoewel er veel valse getuigen naar voren traden. Ten slotte kwamen er twee naar voren die verklaarden:
`Die man heeft gezegd: "Ik kan de tempel van God afbreken en in drie dagen opbouwen.'' ' De hogepriester ging staan en zei tegen Hem:
`U antwoordt niets? Wat brengen ze wel niet tegen U in?'
Maar Jezus bleef zwijgen.

Arioso (recitatief) " Mein Jesus schweigt zu falschen Lugen stille … "
Aria " Geduld, geduld, wenn mich falsche Zungen stechen … "

[ naar boven ]

"Godslastering ..."

De hogepriester zei tegen Hem:
`Ik bezweer U bij de levende God dat U ons zegt of U de Messias bent, de Zoon van God.'
Jezus zei tegen Hem:
`U hebt het gezegd. Maar Ik zeg u: vanaf nu zult u de Mensenzoon zien, gezeten aan de rechterhand van de Macht en komend op de wolken van de hemel.'
Toen scheurde de hogepriester zijn kleren en zei:
`Hij heeft God gelasterd. Waarvoor hebben we nog getuigen nodig? U hebt nu toch de godslastering gehoord. Wat vindt u?'
Ze gaven ten antwoord:
`Hij verdient de doodstraf.'
Toen spuwden ze Hem in het gezicht en sloegen Hem. Anderen sloegen Hem met een stok en zeiden:
`Profeteer nu eens voor ons, Messias. Wie was het die je heeft geslagen?'

Koraal " Wer hat dich so geschlagen … "

Verloochening door Petrus, de haan kraait driemaal …

Petrus zat buiten op de binnenplaats. Er kwam een slavin naar hem toe, die zei:
`Jij was ook bij die Jezus van Galilea.'
Maar hij ontkende het waar iedereen bij was:
`Ik weet niet waar je het over hebt.'
Hij ging naar het portaal en een andere slavin zag hem daar en ze zei tegen wie daar stonden:
`Die man daar was bij Jezus de Nazoreeër.'
Opnieuw ontkende hij onder ede:
`Ik ken die man niet.'
Na een tijdje kwamen de omstanders dichterbij en zeiden tegen Petrus:
`Inderdaad, jij hoort ook bij hen; trouwens, jouw spraak verraadt je.'
Toen begon hij te vloeken en te zweren: `Ik ken die man niet.'
En meteen kraaide er een haan. Petrus herinnerde zich wat Jezus gezegd had: `Voordat de haan kraait, zul je Me drie keer verloochenen.' Hij ging naar buiten en huilde bittere tranen.

Aria " Erbarme dich, mein Gott … "
Koraal: " Bin ich gleich von dir gewichen, stell ich mich doch wieder ein …"

[ naar boven ]

Hoofdstuk 27 Matthaeus

Judas krijgt spijt

's Morgens vroeg namen alle hogepriesters en oudsten van het volk het besluit om Jezus te doden. Ze boeiden Hem, voerden Hem weg en leverden Hem over aan Pilatus, de gouverneur. Toen Judas, die Hem overleverde, zag dat Hij veroordeeld was, kreeg hij spijt en bracht hij de dertig zilverstukken terug naar de hogepriesters en oudsten, met de woorden:
`Ik heb een misdaad begaan door onschuldig bloed over te leveren.'
Maar ze zeiden:
`Wat gaat ons dat aan? Dat moet u zelf maar zien.'
En hij gooide de zilverstukken in de tempel en ging zich ophangen. De hogepriesters namen de zilverstukken en zeiden:
`We mogen ze niet bij de offergave doen, omdat het bloedgeld is.'

Aria " Gebt mir meinem Jesum wieder … "

Ze besloten er het land van de pottenbakker van te kopen, om er de vreemdelingen te begraven. Daarom wordt dat land Bloedakker genoemd, tot op de dag van vandaag. Toen werd het woord vervuld dat bij monde van de profeet Jeremia gesproken is: En ze namen de dertig zilverstukken, de fraaie prijs waarop de zonen van Israël Hem geschat hadden, en ze gaven die voor het land van de pottenbakker, zoals de Heer mij had opgedragen.

[ naar boven ]

Voor Pilatus

Jezus werd voor de gouverneur geleid. De gouverneur stelde Hem de vraag:
`Bent U de koning van de Joden?'
Jezus zei:
`U zegt het zelf.'
Op de beschuldigingen die door de hogepriesters en oudsten tegen Hem ingebracht werden, antwoordde Hij niets. Toen zei Pilatus tegen Hem:
`Hoort U niet waar ze U allemaal van beschuldigen?'
Hij gaf hem nergens antwoord op, zodat de gouverneur zeer verbaasd stond.

Koraal " Befiehl du deine Wege … "

[ naar boven ]

Jezus of Barrabas, het volk kiest …

Het was de gewoonte van de gouverneur om bij een feest één gevangene vrij te laten, en wel degene die het volk wilde. 16 Ze hadden toen een beruchte gevangene, die Jezus Barabbas heette. Omdat ze nu toch bij elkaar waren, zei Pilatus hun:
`Wie wilt u dat ik vrijlaat, Jezus Barabbas of Jezus die Messias genoemd wordt?'
Want hij wist dat ze Hem uit afgunst overgeleverd hadden. Terwijl hij rechtszitting hield, stuurde zijn vrouw hem het bericht:
`Laat je niet in met die rechtvaardige man, want ik heb vandaag in een droom veel om Hem moeten verduren.'
De hogepriesters en oudsten haalden de menigte over om Barabbas te vragen en Jezus te laten doden. De gouverneur vroeg hun opnieuw:
`Wie van de twee wilt u dat ik vrijlaat?'
`Barabbas',
zeiden ze.
Pilatus zei tegen hen:
`Wat moet ik dan met Jezus doen, die Messias genoemd wordt?'
Ze riepen allemaal:
`Kruisig Hem.'

Koraal " Wie wunderbarlich ist doch diese Strafe …"

Maar hij zei:
`Wat voor kwaad heeft Hij dan eigenlijk gedaan?'

Arioso (recitatief) " Er hat uns allen wohlgetan … "
Aria " Aus Liebe will mein Heiland sterben …"

Ze schreeuwden nog harder:
`Kruisig Hem.'
Toen Pilatus zag dat het niets hielp, maar dat de onrust steeds groter werd, nam hij water en waste zijn handen voor de ogen van het volk. Hij zei:
`Ik ben onschuldig aan dit bloed. U moet zelf maar zien.'
Heel het volk riep als antwoord:
`Zijn bloed op ons en onze kinderen!'
Toen liet hij Barabbas vrij, maar Jezus liet hij geselen en leverde hij over om gekruisigd te worden.

Arioso (recitatief) " Erbarm es Gott … "
Aria " Konnen tr"anen meiner Wangen …"

[ naar boven ]

Bespotting

Toen namen de soldaten van de gouverneur Jezus mee naar het pretorium en haalden er heel de cohort bij. Ze trokken Hem zijn kleren uit en hingen Hem een rode mantel om; ze vlochten een krans van doorns, zetten die op zijn hoofd, gaven Hem een rietstok in de rechterhand, vielen voor Hem op de knieën en dreven de spot met Hem door te zeggen:
`Gegroet, koning van de Joden!'
En ze spuwden Hem in het gezicht, pakten de rietstok en sloegen Hem op zijn hoofd.

Koraal " O Haupt voll Blut und Wunden … "

Toen ze zo de spot met Hem gedreven hadden, namen ze Hem de mantel af en deden Hem zijn eigen kleren weer aan. Ze leidden Hem weg om Hem te kruisigen. Toen ze de stad uitgingen, kwamen ze een man uit Cyrene tegen die Simon heette. Hem dwongen ze zijn kruis te dragen.

Arioso (recitatief) " Ja, freilich will in uns das Fleisch und Blut zum Kreuz gezwungen sein … "
Aria " Komm susses Kreuz …"

[ naar boven ]

Kruisiging

Ze kwamen bij een plaats die Golgotha heet, wat Schedelveld betekent, en daar gaven ze Hem een mengsel te drinken van wijn en gal. Toen Hij geproefd had, wilde Hij niet drinken. Ze kruisigden Hem en verdobbelden zijn kleren. Daar hielden ze zittend de wacht bij Hem. Boven zijn hoofd hadden ze geschreven waaraan Hij schuldig bevonden was: `Dit is de koning van de Joden.' Tegelijk met Hem werden er twee bandieten gekruisigd, een rechts en een links van Hem. De voorbijgangers lasterden Hem en zeiden hoofdschuddend:
`Jij, die de tempel afbreekt en in drie dagen opbouwt, red jezelf als je de Zoon van God bent, en kom van het kruis af.'
In diezelfde trant dreven ook de hogepriesters samen met de schriftgeleerden en oudsten de spot met Hem:
`Anderen heeft Hij gered, zichzelf kan Hij niet redden. Hij is koning van Israël, laat Hij dan nu van het kruis afkomen en wij zullen in Hem geloven. Hij heeft zijn vertrouwen op God gesteld, laat die Hem redden, als Hij Hem mag. Hij heeft toch gezegd: Ik ben de Zoon van God.'
Op dezelfde manier maakten ook de bandieten die samen met Hem gekruisigd waren beledigende opmerkingen tegen Hem.

Arioso (recitatief) " Ach Golgotha, unsel'ges Golgotha … "
Duet Aria met koor " Sehet Jesus hat die Hand uns zu fassen ausgespannt …"

[ naar boven ]

Jezus' sterft

Vanaf het zesde uur viel er duisternis over het hele land, tot aan het negende uur. Rond het negende uur riep Jezus met luide stem uit:
`Eli, Eli, lema sabachtani?'
Dat betekent: Mijn God, mijn God, waarom hebt U Mij in de steek gelaten?
Sommigen die daar stonden, hoorden dat en zeiden:
`Hij roept Elia.'
Meteen rende een van hen weg om een spons te halen, doopte die in wijn, stak hem op een rietstok en wilde Hem te drinken geven. Maar de anderen zeiden:
`Niet doen! Laten we eens kijken of Elia Hem komt redden.'
Maar Jezus schreeuwde opnieuw luidkeels en gaf de geest.

Koraal " Wenn ich einmal soll scheiden … "

De aarde beeft …, de erkenning van de legerhoofdman

Op dat ogenblik scheurde het voorhangsel in de tempel van boven tot beneden in tweeën. De aarde beefde, de rotsen spleten uit elkaar, de graven gingen open en de lichamen van veel heiligen die ontslapen waren, werden tot leven gewekt. Toen Jezus zelf tot leven was gewekt, kwamen ze uit de graven en gingen ze naar de heilige stad, waar ze aan velen verschenen. Toen de centurio en zijn mannen, die bij Jezus de wacht hielden, de aardbeving zagen en wat er allemaal gebeurde, werden ze vreselijk bang. Ze zeiden:
`Werkelijk, Hij was de Zoon van God.'

[ naar boven ]

Leerlingen mogen het lichaam van Jesus van het kruis afnemen

Op een afstand stonden daar ook veel vrouwen te kijken. Ze waren Jezus gevolgd uit Galilea en hadden Hem onderhouden. Daar waren ook Maria van Magdala bij, Maria de moeder van Jakobus en Jozef, en de moeder van de zonen van Zebedeüs. Toen het avond geworden was, kwam een rijk man uit Arimatea, die Jozef heette; ook hij was leerling van Jezus geworden. Hij vervoegde zich bij Pilatus om het lichaam van Jezus te vragen. Pilatus gaf toen het bevel om het aan hem af te staan.

Arioso (recitatief) " Am Abend, da es kuhle war … "
Duet Aria met koor " Mache dich mein Herze rein. Ich will Jesum selbst begraben …"

Steen voor het graf

Jozef nam het lichaam, wikkelde het in zuiver linnen, en legde het in zijn nieuwe graf, dat hij in de rots had laten uithouwen. Hij rolde een grote steen voor de ingang van het graf en ging weg. Maria van Magdala en de andere Maria waren daar tegenover het graf gaan zitten.
Hogepriesters willen wachters bij het graf
De volgende dag, dat wil zeggen na de voorbereidingsdag, gingen de hogepriesters en de farizeeën samen naar Pilatus en zeiden:
`Heer, wij moesten eraan denken dat die misleider tijdens zijn leven gezegd heeft: "Na drie dagen zal Ik tot leven gewekt worden.'' Geef dus het bevel om het graf te beveiligen tot de derde dag. Want anders komen zijn leerlingen Hem stelen en zeggen ze tegen het volk: "Hij is opgewekt uit de doden.'' Die laatste misleiding zou erger zijn dan de eerste.'
Pilatus zei tegen hen:
`U krijgt een wacht. Ga veiligheidsmaatregelen treffen zoals u nodig acht.'
Ze gingen weg en na de steen verzegeld te hebben, beveiligden ze het graf met de wacht.

Solostemmen met koor " Nun ist der Herr zu Ruh gebracht …" " Mein Jesu, gute Nacht."

Slotkoor " Wir setzen uns mit Tränen nieder … "

[ naar boven ]

[ terug ]