naar de startpagina
historie
opzet
muziek
koor en
orkest
tekst MP
evangelie
Mattaeus
start MP
   

De Matthaeus Passion                                                                    [ stop muziek ] [ terug ] 

"In dieser Woche hab ich dreimal die Matthaeuspassion des göttlichen Bach gehört, jedesmal mit demselben Gefühl der unermesslichen Verwunderung. Wer das Christentum völlig verlernt hat, der hört es hier wirklich wie ein Evangelium." (Friedrich Nietzsche)

 De Matthaeus Passion is een muziek- en zangwerk, gemaakt naar het lijdensverhaal uit het evangelie van Matthaeus. Een evangelie is het levensverhaal van Jesus Christus. Ook Lucas, Johannes en Marcus hebben een evangelie geschreven. Alle vier de evangeliën zijn direct of indirect op ooggetuigenverslag gebaseerd. (Meer over de evangeliën en evangelisten)

"Passio Domini Nostri Jesu Christi secundum Matthaeum" (zie popup)

- Een van de vijf ?
- In het stof, uit  het stof ... / uitvoering door Mendelssohn
- Intro
- Ook voor niet gelovigen herkenbaar
- In dit onderdeel over de Matthaeus Passion vind je meer over ...

Een van de vijf?

Bach heeft meer Passies geschreven men veronderstelt vijf (al weet men niet of een ervan -een Lucaspassie- een overgeschreven versie is van een ander). 

De Matthaeus en de Johannes Passion zijn bewaard gebleven.

Van de Marcus Passion rest alleen de tekst. Men vermoedt dat Bach hiervoor muziek van andere composities heeft gebruikt. Op grond van het metrum denkt men deels ook te weten welke. Op grond hiervan zijn reconstructies van de Marcus Passion gemaakt.
Tenslotte zou er nog een andere -eenvoudiger- Matthaeus Passion zijn geschreven. Hier is niets van overgebleven.

[ stop muziek ] [ naar boven ]

In het stof, uit het stof / uitvoering door Mendelssohn

We zouden de Matthaeus Passion wellicht niet meer gekend hebben als Felix Mendelssohn deze niet op 11 maart 1829 opnieuw opgevoerd zou hebben. Hij paste hem echter wel aan aan de speelwijze van die tijd. Hij maakte een selectie en orkestratie die tot de helft van vorige eeuw gebruikelijk is geweest. Daarna is men Bach steeds meer op de "oude manier" gaan spelen.
Eigenlijk heeft Carl Friedrich Zelter Bach na 1800 weer "uit het stof" gehaald.

Intro

De Matthaeus Passion was bedoeld voor de Lutherse kerkdienst (popup) in de middag van Goede Vrijdag. Het stuk kan niet losgezien worden van deze liturgische functie en haar plaats in het kerkelijk jaar (popup)

Voor goed begrip van de Matthaeus Passion is het belangrijk te weten dat het lijden en de dood van Jezus (Goede Vrijdag) wordt gevolgd door zijn opstanding uit het graf (Pasen). Daarin zit de "heilsboodschap" dat Jezus de dood en het kwaad overwint. Bach verwijst hiernaar in zijn tekst en muziek. Behalve een treurig, is de MP vooral een hoopvol drama. Door het hele verhaal heen lees en hoor je dat het niet eindigt met de dood, maar al uitziet naar een hoopvolle toekomst.

Ook voor de niet gelovige herkenbaar drama

Ook de niet-kerkelijke of gelovige luisteraar die door de oude teksten heen kan lezen, kan in dit oud-christelijk drama worden geraakt door een diepe beleving van het het menselijk bestaan: liefde, trouw, goede wil, schuld, spijt, verraad, lafheid, opoffering, wijsheid, moed, hoop en (vooral) mededogen ... Alles komt erin voor !

[ stop muziek ] [ naar boven ]

Veel symboliek

In de MP zit veel symboliek die nu soms pas bij nadere bestudering pas inzichtelijk is. Voor de mensen van díe tijd echter was het vaak heel herkenbaar en begrijpelijk. 

Die symboliek zit 'm bijvoorbeeld in het gebruik van de twee koren, de keuze van een solistenstem, de toonsoort waarin een muziekdeel stond of het gebruik van de koralen. 
Daarnaast neemt men aan dat Bach allerlei getallensymboliek toepaste.

In dit onderdeel over de Mathaeus Passion vind je meer over:

Pieta, Jesu na afname van het kruis bij zijn Moeder, Michel Angelo